Từ sau Tết Nguyên đán 2018, giá chuối già xuất khẩu leo thang từng ngày, từ 10 ngàn đồng/kg đã tăng lên 14-14,5 ngàn đồng/kg. Chưa vụ thu hoạch nào thương lái đua nhau về vườn trả tiền bao tiêu cả vườn từ khi chuối còn là cây non như năm nay.
Nguyên nhân chính là do thị trường Trung Quốc ăn hàng mạnh. Ngay từ đầu vụ, thị trường chuối xuất khẩu liên tục nóng lên từng ngày nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Đua nhau “bao” vườn
Cũng chưa năm nào thương lái lại về nhà vườn sớm như vụ thu hoạch chuối xuất khẩu năm nay. Bà Hà Thị Thu, nông dân trồng chuối xã Thanh Bình (huyện Trảng Bom), vui vẻ khoe: “Năm nay tôi chỉ trồng nửa mẫu chuối già xuất khẩu, nhưng cả tháng qua rất nhiều thương lái đến vườn đặt mua. Vườn chuối của tôi khoảng 1 tuần nữa thu hoạch, mới hôm qua có thương lái về tận vườn trả 14,5 ngàn đồng/kg. Tôi mong đến khi bán giá chuối còn cao hơn hiện nay”.
Em trai của bà Thu thì được thương lái trả mức giá 7 ngàn đồng/kg chuối mua theo hình thức bao cả vườn ngay từ khi cây chuối còn non. Hiện thương lái cũng sẵn sàng đặt cọc hàng trăm triệu đồng để bao tiêu những vườn chuối non cho vụ thu hoạch tới.
Là một trong những nông dân bán vườn chuối thu tiền cọc từ khi cây chuối còn chưa trổ buồng tại xã Thanh Bình, ông Trần Ngọc Thạch chia sẻ: “1 hécta chuối của gia đình tôi hơn 1 tháng nữa sẽ thu hoạch, nhưng tôi đã bán cho thương lái và nhận tiền từ nhiều tháng trước với mức giá “chết” 7 ngàn đồng/kg. Không thiếu nhà vườn cần vốn đầu tư và lo rủi ro về đầu ra đã chọn cách bán cả vườn như gia đình tôi. Vụ này giá chuối cao, nông dân mạnh tay hơn trong khâu đầu tư nên năng suất chuối năm nay khá tốt”.
Ông Nguyễn Thanh Tùng, nông dân nhiều năm kinh nghiệm trồng chuối tại xã Thanh Bình, nhận xét: “Hiện vùng này đang nở rộ các xưởng đóng chuối xuất khẩu. Dù đa số nhà vườn chưa thu hoạch nhưng nông dân trồng chuối chúng tôi rất vui vì chuối trúng mùa, trúng giá. Giá chuối đang tăng từng ngày và theo tôi thăm dò thì có thể còn tiếp tục tăng trong thời gian tới”.
Hồi hộp chờ rộ vụ
Từ mùng 4 Tết Nguyên đán 2018, vựa chuối của bà Nguyễn Thị Kim Thoa (xã Thanh Bình, huyện Trảng Bom) bắt đầu đóng chuối xuất khẩu. Và từ đó đến nay, bà Thoa đã xuất được 5-6 container với trên 100 tấn chuối đi Trung Quốc. Hoạt động xuất khẩu này khởi động từ tháng 11-2017 đến nay và luôn trong tình trạng cung không đủ cầu. Ngoài đóng chuối hàng “lạnh” (chuối đóng gói, bảo quản lạnh), vựa bà Thoa còn mua cả chuối loại 2 xuất hàng “nóng” (chuối không bảo quản lạnh) đi Trung Quốc.
Theo bà Thoa, 1 container chuối bảo quản lạnh chi phí cao hơn từ 50-70 triệu đồng so với xuất hàng “nóng”. Nhưng chỉ khi nhu cầu thị trường Trung Quốc tiêu thụ mạnh thì vựa mới xuất hàng “nóng” vì chuối không được bảo quản lạnh rất nhanh chín, xuất qua là phải tiêu thụ ngay.
“Năm nay, chuối sốt giá là do Trung Quốc và một số nước khác đều mất mùa chuối. Dự đoán được thị trường xuất khẩu sẽ sôi động hơn mọi năm nên thương lái mới mạnh tay trả tiền trước bao tiêu vườn chuối cho nông dân. Tuy nhiên, vựa chúng tôi cũng chỉ bao tiêu một số vườn để chủ động hơn về nguồn cung khi nhận đơn hàng lớn, còn chủ yếu vẫn mua đứt bán đoạn khi thu hoạch và trả giá tùy theo thị trường, vì thị trường Trung Quốc vốn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro” – bà Thoa nói.
Giá chuối xuất khẩu tăng kéo theo giá chuối cung cấp cho thị trường nội địa cũng khởi sắc hơn cùng kỳ năm ngoái. Bà Trương Thị Thùy Trang, chủ vựa chuối Tiến Trang (huyện Trảng Bom) cho biết, do bà là vựa chuối tại địa phương nên hiện chủ yếu chỉ đóng các mặt hàng chuối sứ, chuối cau xuất đi Hà Nội. Khoảng 2-3 tuần tới khi chuối rộ vụ thu hoạch, bà mới bắt đầu thu mua, đóng chuối xuất khẩu.
“Chúng tôi không trực tiếp xuất khẩu, mà chỉ làm trung gian đi thu mua, đóng hàng cung cấp lại cho các thương lái xuất khẩu để ăn chênh lệch. Làm công hàng nào biết công hàng đó vì thị trường Trung Quốc rất khó lường. Giá chuối xuất khẩu vụ này tuy cao nhưng sẽ khó xảy ra cơn sốt ảo do cạnh tranh mua, vì nhiều thương lái trả tiền bao tiêu các vườn từ trước nên chủ động hơn về nguồn hàng” – bà Trang nhận xét.
